4 czerwca – rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów
plakat wydarzenia
Już jutro miną 32 lata od pierwszych wolnych wyborów do Senatu RP i kontraktowego sejmu. Zdecydowały one o upadku reżimu komunistycznego. Z tej okazji zaplanowano okolicznościowe uroczystości i wydarzenia kulturalne.
Zgodnie z ustaleniami porozumienia okrągłostołowego 4 czerwca 1989 roku miała miejsce I tura wyborów. Jej wyniki zdecydowanie pokazały, że Polacy nie chcą już ustroju PRL. Opozycyjna lista Solidarności zdobyła 160 ze 161 wynegocjowanych dla Solidarności mandatów. W reaktywowanym zaś senacie 92 ze 100 dostępnych mandatów. Dla ówczesnej władzy był to szok. To zadecydowało o końcu epoki PZPR.
Władza ludowa miała nadzieję, że szybki przebieg kampanii wyborczej nie da kandydatom możliwości opozycji na przekonanie do siebie większej liczby wyborców. Jednak rzeczywistość pokazała, jak mocno zdeterminowany był naród, by odsunąć Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą od zwycięstwa w wyborach. Do urn wyborczych ustawiły się ogromne kolejki, a wyniki pierwszej tury zaskoczyły zarówno rządzących jak i stronę opozycyjną.
Ostatecznie za zgodą Solidarności Rada Państwa przed drugą turą mającą się odbyć 18 czerwca zmieniła ordynację wyborczą. Niewiele to jednak pomogło, gdyż opozycja zdobyła dodatkowy mandat poselski i 7 kolejnych senatorskich, uzyskując niemal całkowite poparcie w izbie wyższej. Doprowadziło to do obawy unieważnienia wyborów i użycia siły przez komunistów. Na szczęście nie doszło do rozlewu krwi i poprzez różne kompromisy udało się dotrwać do kolejnych, w pełni już wolnych wyborów, które odbyły się 27.10.1991 roku.
Niewątpliwie po raz pierwszy uczestniczyłam w zebraniu tak burzliwym, tak pełnym gorących apeli i przemówień przy prezentowaniu kandydatów przez poszczególne środowiska. Najwięcej sporów powstało przy okazji wyboru obsady na drugi mandat senatorski. Część delegatów popierała pana Góralczyka, reszta pana Piątkowskiego. Dla mnie było to szokujące, bowiem pan Piątkowski dla – jak to określił „dobra wspólnego” zrezygnował, by nie powodować dalszych rozłamów. Poczułam wtedy, że to jest inna Polska niż ta, do której od dzieciństwa przywykłam.
Dla upamiętniania tych wydarzeń 4 czerwca w Opolu odbędą się obchody święta wolności. W planach jest zarówno oficjalne złożenie kwiatów pod pomnikiem Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego jak i happening wolnościowy na opolskim rynku o 12:30. W programie jest też debata historyczna na placu przed Biblioteką Miejską przy ul. Minorytów, która ma być transmitowana on-line na profilu MBP i miasta Opola w mediach społecznościowych.
W dyskusji wezmą udział prof. Antoni Dudek oraz polityk i prof. Paweł Kowal. W roli moderatora wystąpi znany polski historyk prof. Marek Białokur. Tematem dysputy będą „Wybory 4 czerwca 1989 roku i ich znaczenie w najnowszej historii Polski”. O godz. 21:00 na opolskim ratuszu ma zostać wyświetlony w formie mappingu pokaz wolnościowy.
Na 3 czerwca, w przeddzień głównych obchodów, przewidziano transmisję rozmowy Młodzieżowej Rady Miasta ze Zbigniewem Bujakiem – działaczem Solidarności ’80 na temat idei wolnościowych wczoraj i dziś. Za pomocą nowych technologii dostępny będzie również wywiad ze współorganizatorem Izby Pamięci Solidarności Marianem Buchowskim w drugą rocznicę jej otwarcia. Wywiad przeprowadzi prof. Bogusław Nierenberg.
źródło: IPN/GP
