piątek, 22 listopada 2024

Patroni opolskich ulic. Bolesław Prus

 fot. ŁK

Tym razem przyjrzymy się wybitnemu polskiemu pisarzowi Bolesławowi Prusowi. Droga pod jego imieniem znajduję się w dzielnicy Śródmieście.

Bolesław Prus, a właściwie Aleksander Głowacki urodził się 20 sierpnia 1847 roku w Hrubieszowie na Lubelszczyźnie. Pochodził z rodziny ze szlacheckimi korzeniami. Jego herb rodowy Prus I był inspiracją dla jego późniejszego pseudonimu literackiego. Niestety rodzicie Bolesława szybko go osierocili. Matka odeszła, gdy miał 3 lata, a ojciec 6 lat później. Po ich śmierci przeszedł pod opiekę babki Marcjanny Trembińskiej, mieszkającej w Puławach. Nie zabawił tam jednak długo. Kobieta także zmarła, a Bolesław zamieszkał u ciotki w Lublinie. Uczęszczał tam do Powiatowej Szkoły Realnej. Następnie w 1861 roku przeniósł się do Siedlec, gdzie zamieszkał pod opieką starszego o 13 lat brata Leona Głowackiego, pracującego jako nauczyciel historii. Rok później przeprowadzili się do Kielc, gdzie młody Bolesław zaczął naukę w gimnazjum.

W 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe. 16-letni Bolesław pod wpływem swojego brata postanowił wziąć w nim udział. Walczył w oddziale Ludwika Żychlińskiego w bitwie pod Żelazną. Następnie walczył w oddziale Adama Andrzeja Zielińskiego. Niestety 1 września został ranny podczas potyczki we wsi Białka i wzięty do niewoli. Jednak ze względu na bardzo młody wiek i wstawiennictwo ciotki po wyjściu ze szpitala pozwolono mu wrócić do Lublina i zamieszkać z rodziną. Rok później w „Kurierze Niedzielnym” ukazał się jego debiutancki wiersz „Do Pegaza”. Nie nacieszył się jednak długo wolnością. Władze zaborcze pamiętały o jego udziale w powstaniu i został aresztowany. Od stycznia do kwietnia przebywał w więzieniu w Zamku Lubelskim. Sąd wojskowy pozbawił go szlachectwa, a następnie oddał pod opiekę wuja Klemensa Olszewskiego, gdyż opiekujący się dotychczas młodszym bratem Leon Głowacki cierpiał na nieuleczalną chorobę psychiczną. Po wyjściu z więzienia Bolesław kontynuował naukę w gimnazjum, które ukończył ze stopniem celującym. Marzyły mu się studia w Petersburgu, jednak nie mógł sobie na nie pozwolić z względów finansowych. W październiku wstąpił więc do Szkoły Głównej w Warszawie na Wydział Matematyczno-Fizyczny. W Warszawie, zdany na własne siły, zarabiał na studia jako guwerner i korepetytor.

W 1871 roku rozpoczął swoją dziennikarską karierę. Za jego debiut prasowy uważa się zamieszczony w 22 numerze czasopisma „Opiekun domowy” z 29 maja 1872 roku artykuł społeczny „Nasze grzechy”. W tym roku po raz pierwszy użył swojego pseudonimu, pod którym jest dziś znany. Rozpoczął współpracę z wieloma gazetami m.in. z Niwą, Muchą czy Kurierem Warszawski. Wtedy już wszystkie swoje dzieła podpisywał jako Prus. W swoich artykułach tych poruszał on sprawy polityczne, społeczne i moralne, przyciągając czytelników trafnymi spostrzeżeniami oraz odważnymi polemikami, co zapewniło mu sporą rozpoznawalność.

Zdobyta popularność pozwoliła mu na podjęcie współpracy z Tygodnikiem Ilustrowanym, który był jednym z największych czasopism w tamtych czasach. Pod koniec życia, dzięki ożywionej działalności publicystycznej (głównie w latach 1904–1905) Prus stał się wielkim autorytetem w oczach opinii publicznej. Postrzegano go jako wzorowego reprezentanta postawy zgodnej z założeniami pracy organicznej i utylitaryzmu. Do końca życia pisarz chętnie brał udział w akcjach społecznych i obejmował patronat wielu inicjatyw oraz przedsięwzięć. Zmarł na atak serca w wieku 64 lat. Jego pogrzeb, który odbył się 22 maja 1912, zgromadził tłumy wielbicieli talentu pisarza i przerodził się w wielką manifestację mieszkańców Warszawy. Prus został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Ulica Bolesław Prusa
fot. ŁK

Facebook