Al-Zawahiri zlikwidowany. Relacje USA z Afganistanem i prawo międzynarodowe [wideo]

W nocy z soboty na niedzielę 31 lipca Stany Zjednoczone zabiły przywódcę Al-Kaidy Ajmana Al-Zawahiriego. To współtwórca Al-Kaidy, jeden z projektantów zamachu na WTC 11 września 2001 roku, ideolog ruchu i weteran. Schedę po wyeliminowanym Osamie Bin Ladenie objął w roku 2011.

Zawahiri jako ikona dżihadu jest jednym z najbardziej znaczących celów Stanów Zjednoczonych i koalicji antyterrorystycznej, jakie udało się wyeliminować w ostatnich latach. Co prawda pojawiały się doniesienia o śmierci kolejnych przywódców ISIS, ale żaden z nich nie zdobył takiego rozgłosu, jak kalif Abu Bakr Al-Baghdadi zabity trzy lata temu. Zresztą, Zawahiri „zginął” już nie pierwszy raz. Informacje o jego śmierci w roku 2020 były przekonujące na tyle, że Brookings Institute zastanawiał się, co dalej z organizacją po śmierci lidera.

Jednak wiosną bieżącego roku przywódca Al-Kaidy nagrał wideo, w którym odnosił się do spraw bieżących co uwiarygodniło jego obecność wśród żywych. Jak widać nie na długo.

W jakim stanie jest Al-Kaida w dniu śmierci Al-Zawahiriego?

Śmierć emira Al-Kaidy zostawia pustkę, ale bardzo szybko zaczynają się spekulacje dotyczące jego następcy. Po zabiciu Osamy Bin Ladena przez USA, Al-Zawahiri wydawał się naturalnym następcą. Tu sytuacja jest mniej pewna, jednak ISIS, ugrupowanie o rozproszonej strukturze i wielu afiliacjach, proces ten przechodziło już dwukrotnie. Ostatnim razem zwlekano miesiąc z nominacją przywódcy, prawdopodobnie po to, żeby przekonać do kandydata poszczególne ugrupowania, a już samo ogłoszenie następcy miało sprawiać wrażenie jednomyślności i jedności rozległej, afiliacyjnej sieci terroryzmu.

Po ataku koalicji NATO na Afganistan oraz późniejszym oderwaniu syryjsko-irackiej komórki, z której powstało Państwo Islamskie, Al-Kaida wydawała się tracić na znaczeniu. Konkurowała z ISIS w Syrii, zmieniając nazwy – od Dżabat Al-Nusra do Hayat Tahrir Al-Szam (HTS). Jednak najświeższy, majowy raport The Washington Institute for Near East Policy twierdzi, że HTS osłabiło swój ideologiczny rygor na korzyść pragmatyzmu i trudno nawet uznawać je za ugrupowanie salaficiiego dżihadu, chociaż dżihad nadal pozostaje taktyczną opcją ugrupowania.

Podobne przetasowania zaszły na Sahelu, gdzie różne ewolucje ruchów dżihadystycznych prowadziły do zmian afiliacji pomiędzy ISIS a Al-Kaidą, do tworzenia nowych konfliktów i nowych sojuszy. Z Al-Kaidą związana była Grupa Wsparcia Islamu i Muzułmanów (Jama’a Nusrat ul-Islam wa al-Muslimin’, JNIM) składająca się z pomniejszych organizacji. Z jednej z tych organizacji część dowództwa stworzyła Państwo Islamskie Większego Obszaru Sahary (ISGS).

Także Al-Kaida Islamskiego Maghrebu (AQIM) jest już organizacją nastawioną na ewentualne negocjacje z rządem. Tu stwierdzić należy, że na Sahelu czy w Somalii ugrupowania Al-Kaidy są na tyle silne, żeby kontynuować misję dżihadystów. W gorszej sytuacji i mierzące się z poważnymi wyzwaniami są organizacje takie, jak Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQIP) i Al-Kaida Subkontynentu Indyjskiego (AQIS).

Cały artykuł dostępny jest za darmo na stronie Układu Sił: Al-Zawahiri zlikwidowany. Relacje USA z Afganistanem i prawo międzynarodowe.

Autor: Jan Wójcik – Układ Sił

Artykuł powstał dzięki współpracy z Układem Sił, magazynem z zakresu geopolityki, stosunków międzynarodowych, historii, bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa, wojny informacyjnej i tematyki pokrewnej.

Zobacz także rozmowę z dr. Kacprem Rękawkiem z Centrum Badań nad Ekstremizmem Uniwersytetu w Oslo: