Patroni opolskich ulic. Generał Stefan „Grot” Rowecki

W dzisiejszym odcinku naszego niedzielnego cyklu przyjrzymy się postaci gen. Stefana Roweckiego. Patronuje on ulicy na osiedlu Armii Krajowej.

Stefan urodził się 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim. Jego pierwszą szkołą było gimnazjum w swoim rodzinnym mieście. W 1911 był współorganizatorem, a następnie stał na czele pierwszego, tajnego zastępu skautowego. Edukację wyższą w Warszawie, w Szkole Mechaniczno-Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda.

2 lata od rozpoczęcia studiów rozpoczął karierę wojskową, wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich w Warszawie. W styczniu 1914, po ukończeniu kursu podoficerskiego w Rabce, wrócił do Warszawy, gdzie dowodził IV plutonem kompanii warszawskich Polskich Drużyn Strzeleckich. W lipcu 1914 wyjechał potajemnie na kurs oficerski w Nowym Sączu (wówczas w zaborze austriackim), a pod koniec 1914 wstąpił do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.

W czasie I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym, w lipcu 1917, od 11 sierpnia 1917 przebywał w obozie dla internowanych oficerów Legionów w Beniaminowie. Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku i kontynuował wojskową edukację.

10 czerwca 1939 minister spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki zaproponował mu objęcie dowództwa nad drugą w Wojsku Polskim brygadą pancerno-motorową. 20 czerwca wyznaczony został na stanowisko dowódcy Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Ostatnie dwa miesiące pokoju poświęcił na organizację powierzonej mu wielkiej jednostki motorowej. W czasie kampanii wrześniowej dowodził brygadą w obronie środkowej Wisły, a później w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Po kapitulacji udało mu się uniknąć niewoli. W 1941 roku utworzył organizację „Wachlarz”. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jednolite wojsko podziemne, od 1942 roku występujące jako Armia Krajowa. 14 lutego 1942 został komendantem głównym Armii Krajowej, następnie dokonał jej restrukturyzacji, usprawniając system dowodzenia.

Niestety polscy agenci Gestapo wydali go Niemcom. Został aresztowany 30 czerwca 1943 ok. godz. 9.30 w znajdującym się na pierwszym piętrze mieszkaniu przy ul. Spiskiej. Został przewieziony do siedziby Gestapo przy alei Szucha 25, a później przetransportowany samolotem do Berlina. Tam stanowczo odrzucił niemiecką propozycję współpracy. Został osadzony w połowie lipca 1943 w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. 1 sierpnia 1944 Heinrich Himmler na wieść o wybuchu powstania warszawskiego nakazał niezwłoczne zgładzenie Stefana Roweckiego. Według powojennych ustaleń historyków został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, kilka minut po godz. 3.00 w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944.

Galeria zdjęć:

Autor: JZ