Dziś obchodzimy dzień Unii Europejskie

Dzisiaj, 9 maja, obchodzimy wyjątkowe święto – Dzień Europy. Dzień ten upamiętnia rocznicę podpisania słynnej deklaracji Schumana. Właśnie 9 maja 1950 r. Robert Schuman przedstawił plan współpracy państw europejskich na rzecz pokoju i jedności w Europie. To wydarzenie zapoczątkowało integrację europejską, której kontynuacją jest Unia Europejska.

Dzień Europy (9 maja) to coroczne święto pokoju i jedności w Europie 9 maja przypada rocznica podpisania historycznej „Deklaracji Schumana”. W 1950 roku Robert Schuman, ówczesny minister spraw zagranicznych Francji, w przemówieniu wygłoszonym w Paryżu zaproponował nową formę współpracy politycznej w Europie, aby zapobiec wybuchowi nowej wojny. Zaproponował powołanie ponadnarodowej agencji europejskiej, która miałaby kontrolować produkcję węgla i stali. Traktat powołujący tę instytucję został podpisany dopiero rok później. Plan Schumana uważany jest za zalążek dzisiejszej Unii Europejskiej.

Unia Europejska (UE) obchodzi dziś 73. rocznicę planu Schumana, pierwszego kroku na drodze do integracji europejskiej. Plan ten koordynował produkcję stali i wydobycie węgla, aby zapobiec wojnie między Republiką Federalną Niemiec a Francją. Połączenie gospodarek tych dwóch krajów, które były odwiecznymi wrogami, nie tylko zapobiegło wojnie, ale także poprawiło poziom życia ich mieszkańców. Współpraca rozszerzyła się następnie na inne kraje i wykroczyła poza gospodarkę, obejmując naukę, kulturę, sztukę, politykę społeczną i prawa obywatelskie. Od 1985 r. dzień 9 maja jest obchodzony jako Dzień Europy lub Dzień Unii Europejskiej. We wszystkich krajach UE jest to okazja do refleksji nad osiągnięciami integracji europejskiej, ale także nad wyzwaniami, które wciąż stoją przed Unią Europejską i jej instytucjami.

Kiedy 9 maja 1950 roku rano francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił swoje plany Radzie Ministrów w Paryżu, nie mógł przewidzieć, że 70 lat później jego wizja przybierze formę bloku 27 państw, a w 2012 roku pokojowe wysiłki Unii Europejskiej zostaną nagrodzone Pokojową Nagrodą Nobla. W 1950 roku Schuman mógł się tylko cieszyć, że jego propozycja została przedstawiona kanclerzowi Niemiec Konradowi Adenauerowi w Bonn i została przyjęta bardzo przychylnie. Schuman ogłosił publicznie deklarację na konferencji prasowej w Sali Zegarowej Château d’Orsay o godzinie 16:00, przy aprobacie zarówno rządu francuskiego, jak i niemieckiego.

Różnie zareagowano na deklarację Schumana Sceptycy postrzegali ją jako nowe porozumienie między hutnikami, podczas gdy dla komunistów była pierwszym krokiem ku wypowiedzeniu wojny blokowi radzieckiemu. Ogólnie opinia publiczna zareagowała jednak raczej przychylnie na deklarację Schumana, choć pojawiły się pewne trudności w zrozumieniu jej głębokiego zasięgu. Na szczeblu dyplomatycznym, pomimo trudności technicznych, współpracujące kraje europejskie nie chciały przyglądać się budowie Europy bez udziału w niej.

Bardzo szybko Francja, Niemcy, Włochy i trzy kraje Beneluksu rozpoczęły negocjacje w celu przygotowania traktatu. Z instytucjonalnego punktu widzenia kraje Beneluksu obawiały się, że zostaną zdominowane przez francusko-niemiecki rdzeń. Dlatego domagały się ustanowienia prawdziwie niezależnej władzy najwyższej. Środowiska biznesowe obawiały się formy kapitalizmu państwowego. Kwestie gospodarcze i technologiczne dotyczyły w szczególności deindustrializacji przemysłu ciężkiego w Zagłębiu Ruhry. Należało również rozwiązać kwestie polityczne, takie jak skład najwyższych władz Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS).

20 czerwca 1950 r. przedstawiciele Szóstki rozpoczęli w Paryżu negocjacje w sprawie planu Schumana. Kraje Beneluksu, otwarte na pomysł powołania niezależnej Wysokiej Władzy, zażądały w zamian utworzenia organu międzyrządowego: Specjalnej Rady Ministrów. Ustanowiono Wspólne Zgromadzenie. Planowano również powołanie rozstrzygającego spory Trybunału Sprawiedliwości. Z gospodarczego punktu widzenia negocjatorzy starali się zapewnić Wspólnocie środki pozwalające na dekartelizację przemysłu ciężkiego w Niemczech i organizację przemysłu wydobywczego i hutniczego. 19 marca 1951 r. sześć delegacji parafowało Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.

Obchody Dnia Europy w krajach UE przybierają różne formy, m.in. festiwali europejskich w wielu miastach Europy oraz otwarcia instytucji europejskich dla szerszej publiczności. W Polsce bardzo popularnym elementem obchodów Dnia Europy jest Parada Schumana w Warszawie. W innych miastach naszego kraju również obchodzony jest Dzień Europy, w wielu szkołach organizowane są konkursy wiedzy o UE oraz imprezy związane z tożsamością europejską.

autor PK