Umowy o dzieło pod lupą ZUS. Ilu z nas na nich pracuje?

ZUS przygotował pierwszy raport prezentujący skalę takiego sposobu zatrudniania w naszym kraju. Od początku tego roku płatnicy składek i osoby fizyczne powinni zgłaszać w ZUS zawieranie umów o dzieło.

Od tego roku płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca wykonanie dzieła powinna w ciągu tygodnia zgłosić ten fakt w ZUS. To pokłosie przepisów Tarczy Antykryzysowej, które weszły w życie 1 stycznia 2021 r. Są jednak wyjątki. Zwolnieni z tej powinności są pracodawcy, którzy zawierają umowę o dzieło z własnym pracownikiem. Nie trzeba też zgłaszać umów o dzieło wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem oraz zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.

Między styczniem a wrześniem tego roku do ZUS wpłynęło 796,3 tys. zgłoszeń, które dotyczyły ponad 1,2 mln umów o dzieło. Na specjalnie przygotowanym przez ZUS formularzu (ZUS RUD), zgłoszenia przekazało 60,7 tys. podmiotów, z czego aż 96,42 proc. (58,5 tys.) to płatnicy składek. Osób fizycznych, które raportowały do ZUS umowę o dzieło – a nie są płatnikami – było zaledwie 1209 czyli 1,99 proc. ogółu. Według danych ZUS liczba osób wykonujących umowy o dzieło wyniosła 267,9 tys. 

Wśród niemal 267 tys. wykonawców umów o dzieło, większość stanowili mężczyźni – 53,41 % Najliczniejszą grupa były osoby w przedziale od 30 od 39 lat. W sile 65,3 tys. stanowili jedną czwartą wszystkich zgłoszonych. Kolejną największą zbiorowością były osoby wieku 20-29 lat (22,55 proc. zgłoszonych), dalej w wieku 40-49 lat (21,09 proc. zgłoszonych osób). Co ciekawe 2062 umów o dzieło zostało podpisanych z osobami, które miały 80 lub więcej lat. 

Na Opolszczyźnie, w przeliczeniu na każde 10 tys. ubezpieczonych – 110 to osoby z umową o dzieło. 

Branże a wykonawcy umów o dzieło

Kilku płatników składek mogło zgłosić tę samą osobę jako wykonawcę umowy o dzieło. Stąd analiza ZUS pod tym kątem obejmuje 330,2 tys. osób, czyli więcej niż unikalnych wykonawców umów o dzieło (od stycznia do końca br. września zgłoszono w ZUS – 267,9 tys.). Najwięcej osób zgłosili płatnicy, którzy zajmują się działalnością edukacyjną – 36,9 tys. czyli 11,18 proc.

Inne rodzaje działalności płatników składek, którzy zgłaszali stosunkowo wielu wykonawców to:
– działalność organizacji członkowskich – 29,5 tys. osób (8,95 proc. zgłoszeń),
– działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką – 29,3 tys. osób (8,87 proc. zgłoszeń),
– działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, dźwiękowych i muzycznych – 25,5 tys. osób (7,68 proc. zgłoszeń),
– reklama, badanie rynku i opinii publicznej – 22,7 tys. osób (6,88 proc. zgłoszeń).

Opolscy przedsiębiorcy

Jaki jest obraz opolskich płatników między styczniem a wrześniem tego roku? Oto działy Polskiej Klasyfikacji Działalności dominujące w regionie, według zgłaszającego umowy o dzieło płatnika składek:
– działalność w zakresie architektury i inżynierii; badania i analizy techniczne – 8,13 proc.,
– administracja publiczna oraz polityka gospodarcza i społeczna – 7,2 proc.,
– działalność organizacji członkowskich – 7,2 proc.,
– działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką – 6,28 proc.,
– edukacja – 5,76 proc.

Perspektywa ogólnopolska ujawnia, że najwięcej płatników składek, którzy zgłaszali umowę o dzieło, miało nie więcej niż 9 ubezpieczonych. Takich płatników było dokładnie 30 671 i stanowili 57,27 proc. wszystkich wypełniających formularz ZUS RUD. Natomiast najmniejsza grupa płatników składek deklarujących zawarcie umowy o dzieło opłacała ubezpieczenie za 250 pracowników. Takich przedsiębiorstw było 1994 i stanowili 3,72 proc. ogółu płatników raportujących podpisanie umowy o dzieło.

źródło: ZUS