Patroni opolskich ulic. Stefania Sempołowska

W dzisiejszym odcinku naszego niedzielnego cyklu przyjrzymy się sylwetce wybitnej polskiej aktywistce Stefanii Sempołowskiej. Ulica pod jej patronatem znajduje się w centrum niedaleko Collegium Maius Uniwersytetu Opolskiego.

Stefania przyszła na świat 1 października 1869 w Poloniszu. Na początku lat 80. XIX w. zamieszkała wraz z matką w Warszawie, gdzie była świadkiem pogromu ludności żydowskiej. Odcisnęło to piętno na psychice młodej dziewczyny. Wykształciło w niej postawę sprzeciwu wobec szowinizmu i rasizmu. W Warszawie Sempołowska uczęszczała do tajnej szkoły Jadwigi Teodozji Papi. Mając 17 lat zdała egzamin na Patent nauczycielki przed rządową komisją w Warszawie.

Zaczęła pracę w zawodzie. Nie ograniczała się jednak tylko do wykładania przed tablicą. Zajmowała się publicystyką oświatową, postulowała równy dostęp do edukacji bez względu na warstwę społeczną. Była członkinią Towarzystwa Oświaty Demokratycznej Nowe Tory oraz współredaktorką czasopisma dla młodzieży Z bliska i z daleka, a później dwutygodnika dla dzieci i wychowawców W słońcu. W okresie międzywojennym udzielała się również w Towarzystwie Opieki nad Więźniami „Patronat”.

W czasie rewolucji 1905 roku zainicjowała zjazd delegatów kół nauczycielskich Królestwa Polskiego, który miał miejsce 1 października w Pilaszkowie, w szkole Stanisława Najmoły. Na zjeździe nauczyciele zadeklarowali solidarność z protestującym ludem oraz wbrew zakazowi zaborcy postanowili prowadzić nauczanie w szkołach ludowych w języku polskim. W trakcie rewolucji Sempołowska prowadziła także akcje pomocy więźniom politycznym. Razem ze swoim partnerem, adwokatem Stanisławem Patkiem, kierowała Kołem Obrońców Politycznych. Za swoją działalność była kilkakrotnie aresztowana, wydalona do Galicji, szykanowana przez władze carskie. W 1898 była więziona w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.

W okresie międzywojennym była autorką raportu „W więzieniach”, w którym stwierdzała, że „tortury zwyczajowo towarzyszą badaniom policji na Kresach, a nie są rzadkością i w centrum Kraju” W czasie II wojny światowej ciężko chorą Sempołowską zaopiekowała się Aniela Steinsbergowa, wówczas członkini konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość. Sempołowska na początku XX wieku była nauczycielką młodej Steinsbergowej. Zmarła 31 stycznia 1944 w roku w Warszawie.

Autor: JZ