Patroni opolskich ulic – Józef Dwernicki

W dzisiejszym odcinku naszego cyklu przyjrzymy się postaci Józefa Dwernickiego. Ulica, której jest patronem, znajduję się w dzielnicy Stare Miasto.

Józef Dwernicki urodził się 19 marca 1779 roku w Warszawie. Pochodził on z rodziny szlacheckiej, spod herbu Sas. Posiadali oni majątki ziemskie na Podolu. Rodzice zadbali o patriotyczne wychowanie swojego syna. Przyszły generał zaczął swój zawód wojskowy bardzo wcześnie, bo w 1791 r., ochotniczo wstąpił do artylerii polowej. Nie spędził w niej jego wiele czasu. Już w 1795 r. opuścił Szkołę Rycerską i powrócił do domu, by zajmować się gospodarstwem.

Jednak wychowanie nie pozwoliło Dwernickiemu odwrócić się od sprawy polskiej. W 1806 r., gdy coraz głośniej słychać było stukot nadchodzącej armii napoleona. Józef wraz ze swoim przyjacielem Augustynem Trzecieskim zorganizował Towarzystwo Patriotyczne, mające na celu przygotowanie powstania przeciw Rosjanom. Wraz z swoim odziałem walczył przeciwko gen. mjr. Antonowi Bickingowi von Sobiniakowi, pod Zaleszczykami, Tarnopolem, Chorostkowcem i Wieniawką. Za te walki, w których okrył się sławą, otrzymał stopień kapitana. a wspaniałą szarżę pod Wirtenbergiem 13 października 1813 cesarz Napoleon Bonaparte osobiście przypiął Dwernickiemu krzyż złoty Legii Honorowej. Otrzymał też Order Cesarski Zjednoczenia.

Po upadku Napoleona Dwernicki powrócił do ojczyzny, która została już zamieniona w Królestwo Kongresowe, które było całkowicie zależne od Rosji. Dzięki swoim zasługom i cechom charakteru był lubiany przez swoich i obcych. Uczestniczył w asyście otoczenia cara, kiedy ten odwiedzał Kościuszkę. Na polecenie naczelnego wodza armii polskiej opracował regulamin kawalerii polskiej, a następnie przetłumaczył go na rosyjski.

Gdy wybuchło Powstanie Listopadowe Dwernicki przebywał w Sieradzu, gdzie dowodził 3 Pułkiem Strzelców Konnych. Dwernicki został wezwany do Warszawy, gdzie powierzono mu dowództwo nad nowymi dywizjonami, które praktycznie musiał formować od początku. Wykazał przy tym swój świetny talent organizacyjny. Do stycznia 1831 sformował i uzbroił 18 szwadronów gotowych do walki. Niestety powstanie to upadło, a genialny generał mimo licznych sukcesów zmuszony był do odwrotu. Zdecydował się na przekroczenie granicy austriackiej 27 kwietnia 1831.

Swoje pierwsze kroki na emigracji skierował do Paryża. Tu dość wcześnie rozpoczął działalność patriotyczną. Był współzałożycielem Komitetu Narodowego Polski i Ziem Zabranych oraz Towarzystwa Wzajemnej Pomocy, Szkoły Narodowej Polskiej w Paryżu i czynnym działaczem politycznym. Cieszył się uznaniem i szacunkiem innych. W 1848 Dwernicki otrzymał zezwolenie na powrót do kraju. Przybycie jego do Lwowa stało się uroczystością narodową i rzadko kto był tak przyjmowany z czcią i uniesieniem. Ostatnie lato spędził Dwernicki w 1857 w Łopatynie, gdzie zmarł 23 listopada. Tam też został pochowany i do dziś znajdują się jego prochy.

Autor: JZ